Günvurma, günəş yanığı
Günvurma, hansı hallarda baş verir?
Günvurma, uzun müddət birbaşa günəş şüalarının təsirində qalmaq nəticəsində baş verən, bədən istiliyinin təhlükəli dərəcəyə qalxması ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Bu zaman bədən öz soyuma qabiliyyətini itirir, nəticədə daxili orqanlara təsir edən istilik stressi yaranır. Xüsusilə yay aylarında, günorta saatlarında açıq havada olmaq riski artırır. Günvurma, günəş yanığı ilə qarışdırılsa da, daha dərin və daxili sistemlərə təsir edən bir haldır.
Günvurma zamanı baş verən istilik ifratı — orqanizmin temperaturu 40°C və daha çox yüksəlməsi ilə nəticələnir. Bu vəziyyət beyin funksiyalarının pozulmasına, orqan çatışmazlığına və hətta ölümə səbəb ola bilər.
Günvurma qızdırma, halsızlıq və şüur pozuntusu ilə müşahidə olunur
Günvurma zamanı müşahidə olunan əsas simptomlardan biri qızdırmadır. Bu vəziyyətin digər əlamətləri aşağıdakılardır:
✔️ Dərinin quruluğu və qızartısı
✔️ Baş ağrısı və başgicəllənmə
✔️ Ürək bulanması və qusma
✔️ Əzələ zəifliyi və tənəffüs çətinliyi
✔️ Şüur bulanıqlığı və ya qıcolma
Simptomlar bəzən günvurmadan dərhal sonra deyil, bir neçə saat sonra özünü göstərə bilər. Bu əlamətlər, günəş yanığı zamanı da ortaya çıxa bilər, lakin günvurmada daxili istiliyin yüksəlməsi daha təhlükəli haldır.
Uşaqlarda günvurma, niyə daha çox risk altındadırlar?
Uşaqların termorequlyasiya (bədən istiliyini tənzimləmə) sistemi tam inkişaf etmədiyindən, onların orqanizmi günəş istiliyinə qarşı daha həssasdır. Həmçinin, uşaqların günəşdə oynamağa meyilli olmaları riski artırır. Günəş altında keçirdikləri vaxt artdıqca uşaqlarda gün vurma ehtimalı yüksəlir.
✔️ 5 yaşdan kiçik uşaqlar xüsusilə risk altındadır
✔️ Körpə dərisi daha incə olduğu üçün tez qızarır və yanır
✔️ Günəş kremindən istifadə edilmədikdə risk qatlanır
Valideynlər uşaqların geyiminə, maye qəbuluna və günəşdə keçirdiyi müddətə ciddi nəzarət etməlidirlər.
Günvurma, uşaqlarda əlamətləri necə bilinir?
Uşaqlarda günvurma aşağıdakı əlamətlərlə özünü göstərə bilər:
✔️ Ani temperatur artımı
✔️ Ağlama və narahatlıq
✔️ Tərləmənin dayanması
✔️ Bədən səthində qızarıqlıq
✔️ Qusma və yuxululuq
✔️ Bəzən də içi su ilə dolu qabarcıqlar
Bu əlamətlərə diqqət yetirilməzsə, günvurma ağırlaşaraq şoka və ya huşun itirilməsinə səbəb ola bilər. Uşaqlarda günvurma zamanı nə etməli olduğunuzu bilmək çox vacibdir: kölgəyə aparmaq, bədənini soyutmaq və bol su vermək ilkin tədbirlərdir.
Günvurma əlamətləri, ilk yarım saatda necə tanınır?
Günvurma hallarında ilk 30 dəqiqə çox vacibdir. Bu müddətdə düzgün müdaxilə həyat qurtara bilər. İlk əlamətlər:
✔️ Dəridə isti hiss
✔️ Sürətli nəfəs alma
✔️ Tərləmənin dayanması
✔️ Şüurda zəifləmə və danışıq pozuntusu
✔️ Qızdırmanın sürətlə artması
Bəzi hallarda bu əlamətlər günəş yanığı ilə birlikdə müşahidə oluna bilər. Dərinin görünüşü və toxunanda hiss edilən istilik günvurma ilə əlaqəli ola bilər.
Günvurmanı təyin etmək, digər sağlamlıq problemləri ilə fərqləndirmək vacibdir
Günvurmanı təyin etmək, bəzən sadə istilik qızdırması və ya infeksiya ilə qarışdırıla bilər. Lakin günvurmada aşağıdakı fərqləndirici əlamətlər önə çıxır:
✔️ Gün altında uzun müddət qalmaq
✔️ Sürətli istilik artımı və tərləmənin dayanması
✔️ Əzələ spazmları və yorğunluq
✔️ Dəri quruluğu, qızartı və bəzən qabarcıqlar
Günvurma dərəcələri, yüngül, orta və ağır
Yüngül dərəcə: Baş ağrısı, zəiflik, tərləmə və halsızlıqla başlayır. Bu mərhələdə bədəni sərinlətmək kifayətdir.
Orta dərəcə: Qızdırma, ürəkbulanma, koordinasiya pozuntusu və qusma ola bilər. Buz paketləri və su ilə kompres faydalıdır.
Ağır dərəcə: Şüur itkisi, qıcolmalar, yüksək temperatur (40°C+) və həyati risklər müşahidə olunur. Bu mərhələdə təcili tibbi yardım çağırmaq vacibdir.
Günvurmadan necə qorunmalıyıq?
✔️ Günorta saatlarında (10:00–16:00) açıq havadan uzaq durun
✔️ Şlyapa, gün eynəyi və uzunqollu geyimlərdən istifadə edin
✔️ SPF 30 və ya daha yüksək qoruyucu günəş kremi çəkin
✔️ Hər 2 saatdan bir kremi yenidən tətbiq edin
✔️ Bol su için və maye balansını qoruyun
✔️ Uşaqları günəşdə çox saxlamaqdan çəkinin
Günvurma zamanı nə etməli sualının cavabı əsasən profilaktik addımlarda gizlidir. Əgər vəziyyət yaranarsa, təxirə salmadan müdaxilə edilməlidir.
Daha çox kimləri gün vurur?
Günvurma riski bəzi insanlarda daha yüksək olur. Bunlar:
✔️ Açıq dərili insanlar
✔️ Körpələr və yaşlılar
✔️ Açıq havada çalışanlar
✔️ Günəşə qarşı dərmanı və ya xəstəliyi olanlar
✔️ İmmuniteti zəif şəxslər
✔️ Alkoqollu içki istifadə edənlər
Bu qruplar yay fəslində daha ehtiyatlı olmalı və mütəmadi günəş qoruyucu tədbirlər görməlidirlər.
Günvurma, xüsusilə yay aylarında tez-tez qarşılaşılan, lakin təhlükəli nəticələrə səbəb ola bilən vəziyyətdir. Günvurma zamanı nə etməli olduğumuzu əvvəlcədən bilmək və profilaktik tədbirlər görmək, bu riski minimuma endirir. Uşaqlarda və yaşlılarda vəziyyət daha sürətli ağırlaşa bilər, buna görə də ailələr diqqətli davranmalıdır.
✔️ Günəş kremi, kölgə və su – ən güclü üçlü müdafiə üsuludur
✔️ Hərarət artdıqca diqqətli olun
✔️ İlk əlamətləri vaxtında tanıyın və hərəkətə keçin
✅ Tez-tez verilən suallar (FAQ)
Sual:
Gun vurma elametleri hansilardir?
Cavab:
Gün vurmanın əsas əlamətləri qızdırma, baş ağrısı, başgicəllənmə, dəridə quruluq və qızartı, ürəkbulanma, əzələ zəifliyi və bəzən şüur pozuntusudur.
Gun vurmanin elametleri, nece taninmali?
Əlamətlərə bədən istiliyinin sürətlə artması, halsızlıq, danışıq pozuntusu, tərləmənin dayanması və dəridə qızartı daxildir. Bu vəziyyət bəzən infeksiya ilə qarışdırılsa da, günəş təsiri ilə fərqlənir.
Gun vurma zamani ne etmeli?
Şəxs dərhal kölgəyə aparılmalı, bədəni soyudulmalı, paltarı çıxarılmalı və bol su içirilməlidir. Ağır hallarda təcili tibbi yardım çağırılmalıdır.
Gun vurma zamani ilk tibbi yardim nedir?
İlk tibbi yardım tədbirlərinə bədəni sərinlətmək, su içirmək, paltarı soyundurmaq və buz kompresi tətbiq etmək daxildir. Əgər şüur pozulubsa, dərhal həkim çağırılmalıdır.
Gun vurma qizdirma verir?
Bəli, günvurma zamanı bədən temperaturu 40°C və ya daha artıq ola bilər. Bu vəziyyət həyati təhlükə yaradır və dərhal müdaxilə olunmalıdır.
Gun vurma mualicesi necedir?
Yüngül hallarda kölgəyə keçmək və sərinləmək kifayətdir. Orta və ağır hallarda isə buz kompresi, su ilə kompres və tibbi yardım vacibdir.
Gun vurma zamani qizdirma olarsa ne etmeli?
Əgər qızdırma varsa, dərhal bədəni soyutmaq, bol su içirmək və lazım gəldikdə tibbi yardım çağırmaq lazımdır. Yüksək hərarət həyati təhlükə yarada bilər.
Gun vurma usaqlarda,elametleri hansilardir?
Uşaqlarda ani hərarət artımı, ağlama, dəridə qızartı, qusma, yuxululuq və bəzi hallarda qabarcıqlar müşahidə oluna bilər.
Usaqlarda gunvurma, nece taninmali?
Əgər uşaqda narahatlıq, tərləmənin dayanması, yüksək temperatur və dəridə yanıq əlamətləri varsa, bu günvurma ola bilər. Dərhal kölgəyə aparılmalı və bədəni soyudulmalıdır.
Nağılsarayı – Sizə dəyər veririk.
Online alış-veriş, keyfiyyətin tək ünvanı.
Uşaqlar üçün sağlamlıq, qayğı və rahatlıq burada başlayır.
Sizə və sevdiklərinizə dəyər qatmaq üçün buradayıq!
Bizi həmçinin youtube və instagramda izləyərək daha çox məlumat əldə edə bilərsiniz.
